گفت‌وگو با دکتر نجمه منصوری، رئیس جدید بنیاد نخبگان استان
روایتی از راهبردهای جدید برای تقویت زیست‌بوم نخبگانی در استان
گفت‌وگو با دکتر نجمه منصوری، رئیس جدید بنیاد نخبگان استان
دکتر نجمه منصوری، دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان و رئیس جدید بنیاد نخبگان استان، در گفت‌وگویی تفصیلی از اولویت‌های کاری، چالشهای زیست‌بوم نخبگانی و ضرورت بازتعریف مأموریت‌های این بنیاد در ارتباط مؤثر با جامعه و نهادهای اجرایی سخن گفت.
پس از دوره‌ای از تلاش‌های مؤثر و ارزشمند دکتر قاسم سرگزی در سمت ریاست بنیاد نخبگان استان کرمان، وی با حکم معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، به عنوان مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان در امور استان‌ها منصوب شد. دکتر سرگزی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی بم و دانش‌آموخته دکتری مهندسی نانومواد از دانشگاه شهید باهنر کرمان، در مدت مسئولیت خود نقش مهمی در حمایت از جامعه نخبگان استان ایفا کرد که شایسته قدردانی است.
در ادامه مسیر پر افتخار نخبگان دانشگاه شهید باهنر کرمان در سپهر علمی کشور، یکی دیگر از چهره‌های جوان، توانمند و دانشور این دانشگاه، به جایگاهی مهم در نظام علم و فناوری کشور دست یافت.
با حکم معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان، دکتر نجمه منصوری، دانشیار بخش علوم کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان، به عنوان رئیس جدید بنیاد نخبگان استان کرمان منصوب شد. این انتصاب نه تنها بیانگر شایستگی‌های علمی و مدیریتی دکتر منصوری است، بلکه نقطه عطفی برای حضور زنان نخبه در عرصه‌های کلان مدیریتی استان کرمان به شمار می‌رود.
دکتر منصوری در گفت‌وگویی اختصاصی با روابط عمومی دانشگاه شهید باهنر کرمان، از مسیر علمی، دغدغه‌های نخبگانی و برنامه‌های پیش‌روی خود سخن گفت؛ مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
- لطفاً خودتان را برای مخاطبان به ویژه دانشجویان دانشگاه معرفی بفرمایید و از مسیر تحصیلی و حرفه‌ای خود بگویید.
نجمه منصوری، 37 ساله، دانشیار بخش علوم کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان.
تحصیلاتم را در مقطع کارشناسی در رشته علوم کامپیوتر شروع کردم و سپس کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر را در دانشگاه شیراز به پایان رساندم. برای دکتری به دانشگاه شهید باهنر کرمان رفتم و با تمرکز بر تحلیل داده‌ها و سیستم‌های توزیع‌شده، پژوهش‌هایم را پیش بردم.
- چه عواملی باعث شد رشته علوم کامپیوتر را به عنوان مسیر علمی و حرفه‌ای خود انتخاب کنید؟
رشته کامپیوتر را به دلیل علاقه‌ام به حل مسائل منطقی و درک عملکرد سیستم‌های کامپیوتری انتخاب کردم. علاوه بر این، علوم کامپیوتر به دلیل ماهیت بین‌رشته‌ای‌اش، راهی به سوی کاربردهای متنوع در حوزه‌هایی مثل پزشکی، اقتصاد و صنعت باز میکرد. این تنوع و تأثیرگذاری عمیق، انگیزه‌ای قوی برایم ایجاد کرد تا این مسیر را با اشتیاق دنبال کنم.
- مهم‌ترین تجربه‌های علمی یا پژوهشی که در دوران تحصیل یا فعالیت دانشگاهی برای شما الهام‌بخش بوده‌اند کدامند؟
یکی از مهم ترین تجربیات پژوهشی، همکاری در طرح پژوهشی صنعتی بود که به‌مدت دو سال با همراهی دانشجویی توانمند پیش بردیم. این پروژه با هدف رفع چالش پیچیده در صنعت طراحی شده بود و نیازمند ترکیبی از تحلیل داده‌های پیشرفته و بهینه‌سازی سیستم شده بود. در این مسیر، ایده‌های مختلف بررسی شد و بارها با موانع فنی روبه‌رو شدیم. اما آنچه این تجربه را خاص کرد، نه‌تنها پشتکار، بلکه یادگیری دوجانبه‌ای بود که در این همکاری شکل گرفت. دانشجوی ما با خلاقیت و انرژی بی‌وقفه‌اش، دیدگاه‌های تازه‌ای به پروژه وارد میکرد و از او آموختم که چگونه با نگاهی نو و بدون محدودیت به مسائل نگاه کنم.
- چه انگیزه‌ای باعث شد مسئولیت سرپرستی بنیاد نخبگان استان کرمان را بپذیرید؟
ابتدا از بزرگوارانی که به بنده برای سپردن مسئولیت بنیاد نخبگان استان کرمان اعتماد داشتند، سپاسگزارم.
قطعا علاقه قلبی به حمایت از جوانان مستعد و کمک به شکوفایی توانایی‌های آن‌ها بود. در طول سال‌های تدریس در دانشگاه شهید باهنر، بارها شاهد استعدادهای درخشانی بوده‌ام که با اندکی پشتیبانی می‌توانند به موفقیت‌های بزرگی دست یابند. این مسئولیت فرصتی در این راستا بود.
- به نظر شما بنیاد نخبگان چه نقشی در شناسایی، هدایت و حمایت از استعدادهای برتر ایفا میکند؟
بنیاد نخبگان با هدف برنامه‌ریزی در زمینه توسعه منابع انسانی برگزیده کشور، در چهار حوزه کلیدی یعنی نخبه‌شناسی، نخبه‌گزینی، نخبه‌پروری و نخبه‌گماری فعالیت میکند.
- چه برنامهها یا چشم‌اندازهایی برای دوره مدیریت خود در نظر گرفته‌اید؟
یکی از اولویت‌ها، هدایت نخبگان به سمت مسائل و ظرفیت‌های بومی استان کرمان است. استان کرمان با عنوان «بهشت معادن» شناخته می‌شود، اما هنوز بسیاری از این ظرفیت‌ها به‌طور کامل به ارزش اقتصادی و فناورانه تبدیل نشده‌اند. در تلاشیم با کمک افراد باتجربه و جوانان مستعد چالشهای این حوزه شناسایی شود و در صورت امکان راه حل مناسب ارائه گردد. از سوی دیگر، استان کرمان در حوزه هوشمندسازی با عقب‌ماندگی‌هایی روبه‌روست. امیدوارم از طریق شبکه‌سازی، آموزش، حمایت از پروژه‌های فناورانه و برقراری ارتباط بین نخبگان و سازمان‌ها، این فاصله کاهش یابد.
واقعیت دیگر این است که بسیاری از نخبگان، به‌رغم توان علمی و انگیزه بالا، برای ماندن و اثرگذاری در استان، نیاز به حداقلی از امنیت شغلی و رفاه اجتماعی دارند. تلاش خواهیم کرد با همکاری نهادهای مرتبط بسترهایی برای تسهیلات هدفمند جوانان مستعد استان فراهم شود.
- در شرایط کنونی، مهم‌ترین چالش‌هایی که بنیاد نخبگان استان با آن مواجه است، چه مواردی هستند؟
بسیاری از جوانان مستعدمان احساس می‌کنند دیده نمی‌شوند یا در فرآیندهای اجرایی و مدیریتی جایی ندارند. این موجب انزوا، دلسردی یا حتی مهاجرت نخبگان می‌شود. متأسفانه بسیاری از نخبگان ما با دغدغه‌های جدی معیشتی مواجه‌اند. این وضعیت نه‌تنها مانع تمرکز آن‌ها بر مسیر رشد علمی و نوآوری می‌شود، بلکه باعث مهاجرت یا انزوا نیز خواهد شد.
- به نظر شما مهم‌ترین نیازها و مطالبات نخبگان و استعدادهای برتر در استان کرمان چیست؟
بسیاری از آن‌ها با وجود استعداد بالا، نگران آینده شغلی و زندگی شخصی خود هستند. تأمین مسکن و تعریف مسیرهای حرفه‌ای مشخص و ارزشمند برای آنان، از مطالبات جدی‌شان است.
اما خود جوانان مستعد هم باید دست به کار شوند و فرصت ها را خلق کنند نه اینکه منتظر پیشنهاد شغلی بمانند.
- چه راهکارهایی برای توانمندسازی نخبگان و جلوگیری از مهاجرت استعدادها پیشنهاد می‌کنید؟
مهاجرت، نتیجه‌ی نبود زمینه‌های لازم برای رشد، اثرگذاری و زندگی با کیفیت است. بنابراین، راهکار بنیاد نخبگان نه صرفاً جلوگیری، بلکه ایجاد دلیلی محکم برای ماندن و مشارکت فعال نخبگان در توسعه استان است. تا وقتی که جوانان مستعد دغدغه‌هایی مثل مسکن و اشتغال داشته باشند، انگیزه‌ی ماندن کاهش می‌یابد. بنیاد در تلاش است با همکاری نهادهای اجرایی، هدایت به فرصت‌های شغلی هدفمند را فراهم کند.
- بنیاد نخبگان چه برنامه‌هایی برای توسعه کارآفرینی و اشتغال دانش‌بنیان در میان نخبگان جوان دارد؟
دانش تخصصی به‌تنهایی برای موفقیت کافی نیست؛ افراد مستعد باید با مهارت‌های نرم، تفکر کسب‌وکاری و قوانین بازار آشنا شوند. این آموزش‌ها به‌طور منظم و مسئله‌محور در برنامه ما گنجانده شده است.
طرح‌هایی که از سوی افراد مستعد ارائه می‌شود و دارای پتانسیل کارآفرینی باشند، با همکاری پارک علم و فناوری و سایر نهادها در قالب طرح‌های مشترک حمایتی، به مرحله اجرا و تجاری‌سازی نزدیک می‌شوند.
- آیا برنامه‌ای برای ایجاد شبکه ارتباطی میان نخبگان، دانشگاه‌ها، صنعت و دولت در استان دارید؟
بله، ما ایجاد شبکه ارتباطی منسجم و کارآمد میان نخبگان، دانشگاه‌ها، صنعت و دولت را یکی از کلیدی‌ترین برنامه‌های خود در بنیاد نخبگان استان کرمان می‌دانیم، چرا که باور داریم تا زمانی که این چهار ضلع به‌درستی با یکدیگر گفتگو نکنند، نه افراد مستعد می‌توانند نقش‌آفرینی کنند و نه مسائل اساسی استان حل خواهد شد. به همین دلیل، در حال راه‌اندازی کمیته‌های تخصصی هستیم که در آن استعدادهای برتر استان، مدیران اجرایی، اساتید دانشگاه و فعالان صنعتی در کنار هم به گفت‌وگو و طراحی راه‌حل خواهند پرداخت.
- نقش دانشگاه‌ها، به ویژه دانشگاه شهید باهنر کرمان، در حمایت از نخبگان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دانشگاه‌ها یکی از مهم‌ترین بسترهای شکل‌گیری، شناسایی و پرورش نخبگان هستند، و در استان کرمان نیز، دانشگاه شهید باهنر به عنوان دانشگاه جامع، نقش برجسته‌ای در این زمینه ایفا کرده و می‌تواند بیش از پیش مؤثر باشد. این دانشگاه با دارا بودن اعضای هیئت‌علمی برجسته، دانشجویان مستعد، ظرفیت‌های پژوهشی و زیرساخت‌های آموزشی، همواره یکی از مراکز اصلی جذب و رشد استعدادهای برتر در استان بوده است. افتخار می‌کنیم که فرصت همفکری و همکاری با دانشگاه شهید باهنر را داریم.
- چگونه می‌توان ارتباط مؤثرتری میان بنیاد نخبگان و مراکز آموزش عالی ایجاد کرد؟
با تعیین نماینده یا کارشناس بنیاد در دانشگاه‌ها، می‌توان فرآیند شناسایی نخبگان، معرفی تسهیلات و جذب طرح‌ها را تسهیل کرد. این افراد حلقه ارتباط بین بنیاد و بدنه علمی دانشگاه خواهند بود. رویدادهایی مانند جشنواره نوآوری، نشست‌های انتقال تجربه، و دوره‌های آموزشی کارآفرینی با همکاری بنیاد و دانشگاه‌ها، می‌تواند بسترهای تعامل علمی و عملی را گسترش دهد.
- چه ظرفیت‌هایی در دانشگاه وجود دارد که می‌تواند در راستای مأموریت‌های بنیاد نخبگان به کار گرفته شود؟
دانشگاه‌ها دارای اعضای هیئت‌علمی و فارغ التحصیلان برجسته در زمینه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی هستند. اساتید می‌توانند در قالب پروژه‌های تحقیقاتی مشترک با بنیاد، به حل مسائل کلیدی استان بپردازند. دانشگاه‌ها ظرفیت برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و مهارت‌محور را دارند که می‌تواند برای توانمندسازی نخبگان جوان و آماده‌سازی آن‌ها برای ورود به بازار کار و کارآفرینی استفاده شود.
- به نظر شما چه اقداماتی برای افزایش انگیزه نخبگان برای فعالیت در استان مؤثر خواهد بود؟
افزایش انگیزه نخبگان برای فعالیت در استان کرمان، نیازمند مجموعه‌ای از اقدامات حمایتی، اجتماعی و حرفه‌ای است که هم برای خود نخبگان جذاب باشد و هم برای جامعه استان مفید واقع شود. اگر احساس کنند که می‌توانند در استان خود پروژه‌های علمی و تحقیقاتی را به مرحله اجرا برسانند، یا اینکه امکان راه‌اندازی کسب‌وکار برایشان وجود دارد، انگیزه ماندن و فعالیت در استان افزایش خواهد یافت. البته جوانان مستعد نباید تنها منتظر فراهم شدن فرصت‌ها بمانند، بلکه خودشان باید با انگیزه، خلاقیت و تلاش، زمینه‌های پیشرفت را بسازند و مسیر آینده‌شان را شکل دهند.
همچنین ارتباط با افراد موفق و سرشناس استان می‌تواند به نخبگان امید و انگیزه فراوانی بدهد. این افراد می‌توانند به نخبگان نشان دهند که تلاش و پشتکار در این استان می‌تواند منجر به موفقیت‌های بزرگ شود.
- اگر بخواهید یک توصیه مهم به دانشجویان و پژوهشگران جوان داشته باشید، چه خواهید گفت؟
در مسیر تحقیق و پژوهش، ممکن است با چالشهای زیادی و موانعی روبرو شوید، اما پشتکار، صبر و انعطاف‌پذیری در برابر شکست‌ها می‌تواند شما را به موفقیت‌های بزرگی برساند. در واقع، سختی‌ها و دردها بخشی از فرآیند یادگیری و رشد هستند و شما را به نقطه‌ای از تجربه و دانش می‌رسانند که در غیر این صورت امکان‌پذیر نمی‌شد.
همچنین به یاد داشته باشید که فرصت‌ها همیشه در جای خاصی منتظر شما نمی‌مانند؛ پس جسورانه و با اعتماد به نفس به سمت اهداف‌تان حرکت کنید.
- چگونه می‌توانیم فرهنگ «امید به آینده» و «خودباوری علمی» را در میان جوانان تقویت کنیم؟
جوانان به شدت از افرادی که از شرایط مشابه آن‌ها به موفقیت‌های بزرگ رسیده‌اند، الهام می‌گیرند. بنابراین، معرفی الگوهای موفق علمی و اجتماعی از میان افراد بومی استان یا از میان دانشمندان برجسته در سطح ملی می‌تواند به جوانان نشان دهد که با تلاش و پشتکار، رسیدن به موفقیت ممکن است.
همچنین یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت «خودباوری علمی» در جوانان، دادن فرصت‌های عملی و تجربی به آن‌هاست.
از طرفی برای تقویت «امید به آینده» باید فضایی فراهم شود که در آن شکست‌ها به عنوان فرصت‌های یادگیری و پیشرفت دیده شوند. برگزاری رویدادهایی مانند مسابقات علمی، چالش‌ها و پروژه‌های پژوهشی که در آن‌ها اشتباهات و یادگیری از آن‌ها بخشی از روند رشد است، می‌تواند به جوانان اعتماد به نفس بدهد تا با اشتیاق به دنبال ایده‌های جدید بروند.
- و سخن آخر :
تحقق اهداف و برنامهها تنها با همدلی و همکاری شما بزرگواران ممکن است. امیدواریم با همفکری و هم‌افزایی، حس تعلق به ایران عزیز را در وجود جوانانمان را تقویت کنیم.
در پایان این گفت‌وگو، نگاهی داریم به سوابق علمی و پژوهشی دکتر نجمه منصوری که گویای تلاش‌های علمی مستمر و افتخارآفرینی‌های ایشان در عرصه‌های ملی و بین‌المللی است.
- انتخاب به‌عنوان یکی از دانشمندان دو درصد برتر جهان در سال‌های 2020، 2021 و 2023 بر اساس رتبه‌بندی دانشگاه استنفورد
- پژوهشگر برتر استانی در گروه علوم پایه (سال ۱۴۰۳)
- دریافت جایزه بانو "فاخره صبا" به‌عنوان پژوهشگر برتر زن در سطح دانشگاه (۱۴۰۲)
- استاد سرآمد آموزشی دانشگاه در سال ۱۴۰۳
- مدیر گروه برتر دانشگاه در سال ۱۴۰۲
- برگزیده چهاردهمین دوره جایزه افضلی‌پور در مقطع دکتری (۱۳۹۸)
- مشمول آیین‌نامه پشتیبانی از فعالیت‌های علمی دانشجویان مستعد تحصیلی کشوری از سوی بنیاد ملی نخبگان (۱۳۹۷–۱۳۹۸)
در حوزه تولیدات علمی، دکتر منصوری تاکنون بیش از ۱۵۰ مقاله علمی در نشریات معتبر داخلی و بین‌المللی منتشر کرده است و در اجرای طرح‌های پژوهشی با صنعت، نقش فعالی ایفا کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- مجری طرح پژوهشی«هوش تجاری در پالایشگاه مس صنایع مس ایران» تحت نظر شرکت ملی صنایع مس ایران (۱۴۰۰)
- همکار در طرح پژوهشی «تعیین مدلی کارا برای تخمین راندمان جریان واحد الکتروریفاینینگ پالایشگاه خاتون‌آباد» با استفاده از الگوریتم‌های فراتکاملی (۱۳۹۸)
