مراسم دومین سمینار ملی بزرگداشت فردوسی روز یکشنبه 29 اردیبهشت ماه 98، با حضور شاهنامه پژوهان، به همت بخش زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه، در تالار وحدت دانشگاه شهید باهنر کرمان برگزار شد.

  به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دکتر ابوالفضل خطیبی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در خصوص هویت و نقش شاهنامه در ایران گفت: منابع شاهنامه در قرن چهارم براساس متن منصور به نثر و از شاهنامه ابومنصوری استفاده شده است که شاهنامه ابومنصوری نیز، ترجمه مستقیم از متون پهلوی خدای نامه (خودای نامگ دوران ساسانیان)است. پس فردوسی امانت داری بود و براساس منبعی، شاهنامه را به نظم در آورده است.

دکتر خطیبی خاطر نشان کرد: خدای‌نامه در زمان خسرو انوشیروان شکل گرفت و توسط نخبگان ایرانی به عنوان پشتوانه فرهنگی محسوب می‌شود و آنچه که در شاهنامه از آن به عنوان هویت ایرانی نام برده می‌شود ساخته و پرداخته خود فردوسی نیست بلکه به گذشتگان و نخبگان زمان خسرو انوشیروان بر می‌گردد.

وی افزود: خدای‌نامه‌ها پشتوانه عمیق فرهنگی برای ایرانیان و عنصر وحدت‌بخش در زمان خود بوده و فردوسی نیز در به نظم‌کشیدن شاهنامه از خدای‌نامه‌ها بهره گرفته است. ساختمان اصلی شاهنامه و خدای‌نامه اوستا بود و در اوستا تقابل اصلی میان ایران و توران است و تکامل نهایی خودای‌نامگ در شاهنامه فردوسی می‌توان یافت (نیمهٴ اول سدهٴ یازدهم میلادی)؛ اثری به زبان پهلوی است.

وی عنوان کرد: یکپارچگی سیاسی ویژگی مهم شاهنامه است، شاهنامه، بیانِ تمام تاریخ، فرهنگ و آئین های ایرانی است و در گسترۀ بزرگ فرهنگ ایران، شاهنامه اساس هویت ملی ایرانی است. 

خطیبی گفت: اوج گیری شاهنامه در قرن هشتم بود و با فراز و نشیب‌های زمان پادشان صفویه توانسته یکپارچگی خود را حفظ کند و شاهنامه نه یک کتاب تاریخی و ادبی نیست بلکه کتاب هنری و هنرمندانه است که نابغه‌ای مثل فردوسی آن را سروده است و از آنجایی که هویت ملی برخاسته از دو منشا سیاسی و فرهنگی است می‌توان دین و تاریخ را منشا "سیاسی" و زبان و اساطیر را منشا "فرهنگی" هویت ملی دانست.

   دکتر اکبر ایرانی رئیس سازمان میراث مکتوب سخنران بعدی این سمنیار بود که ابتدا در مورد منابع شاهنامه پژوهی با تکیه بر معرفی نسخه کهن علی‌نامه و تاثیری که بر شاهنامه داشته است، گفت: منظومه علی نامه از کهن‌ترین منظومه‌های حماسی شیعه است که در سال 482 هجری قمری توسط سراینده‌ای بنام ربیع سروده شد که نخستین سراینده شناخته شده شعر شیعی به شمار می‌رود. 

وی گفت: حماسه یکی از کهن‌ترین شیوه‌های بیان ادبی در تاریخ ادبیات جهان به شمار می آید و از مهمترین و قوی ترین  نوشته‌های اعصار کهن در این گونه می گنجد.نمونه هایی چون مهابهاراتا در میان هندوان  و بخش‌هایی از اوستا در میان ایرانیان و منظومه‌هایی چون ایلیاد و ادیسه هومر در میان یونانیان جزو این گونه آثار شمرده می‌شود. نگاهی به ساختار حماسه‌ها نشان می‌دهد که در پی این آثار، اندیشه و هدفی نهفته در راستای تقویت دو عالم دینی و ملی است و باعث می‌شود تا حماسه‌ها را به دو گونه اصلی حماسی دینی و ملی تقسیم شوند، برخی این دو منظومه‌ها را به بزمی و رزمی، حکمی و عرفانی نیز تقسیم بندی نموده‌اند که حماسۀ یادگار زر ایران، رستم نامه، از این قبیل‌اند.

رئیس سازمان میراث مکتوب افزود: شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی نماد بیان ملیت ایرانی است به عنوان یک اثر ادبی و هنری و بزرگترین شاهکار حماسی ایرانیان است که مشتمل بر روایات اساطیری، افسانه‌ای و اطلاعات واقعی تاریخی است.

دکتر ایرانی در ادامه به آثار هوش‌نامه، بهمن نامه، نزهت نامه اشاره و توضیحاتی ارائه نمود.

در حاشیه این سمینار، نمایشگاه کتاب و نشریه‌های دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه  در ورودی تالار وحدت برپا و از دو کتاب "جشن‌نامه" و "منتخب مقالات" دکتر محمود مدبری عضو هیأت علمی دانشگاه، رونمایی شد.