به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرسی ترویجی با موضوع "ارزیابی و نقد دیدگاه سازگارباوری در نسبت اراده و باورها" روز چهارشنبه ۹ مهرماه ۱۴۰۴ در سالن اجتماعات دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان به دبیری حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن عسکری مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و با ارائه دکتر فاطمه عرب، عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه تشکیل شد.

 دکتر فاطمه عرب عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه ابتدا ضمن خیرمقدم به حاضرین در جلسه و منتقدین کرسی، سالروز ولادت امام حسن عسکری (ع) را تبریک گفت و افزود: یکی از راهبردهای مشهور در معرفت‌شناسی که علیه با اراده باوری مطرح می‌شود، سازگارباوری است که به دو شکل اصلی در فلسفه مطرح شده است.

 وی گفت: یکی از اشکال سازگارگرایی، در فلسفه عمل است که در این رویکرد، سازگارگرایان معتقدند که ما می‌توانیم هم‌زمان هم مسئول اعمال خود باشیم و هم تحت‌تأثیر عوامل بیرونی قرار داشته باشیم. به‌عبارت‌دیگر، حتی اگر عوامل بیرونی بر تصمیمات ما تأثیر بگذارند، همچنان می‌توانیم انتخاب‌های آگاهانه داشته باشیم و برای آن‌ها مسئول باشیم.

 عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شکل دوم سازگارگرایی در معرفت‌شناسی را عنوان کرد و گفت: در این رویکرد، سازگارباوران به بررسی رابطه بین باورها و آزادی باور کردن می‌پردازند. آن‌ها معتقدند که ما می‌توانیم مسئول باورهای خود باشیم، حتی اگر نتوانیم هر باوری که می‌خواهیم داشته باشیم. به عبارت دیگر، ما می‌توانیم باورهای خود را بر اساس شواهد ارزیابی کنیم و برای آن‌ها مسئول باشیم.

 دکتر عرب خاطرنشان کرد: سازگارباوران درباره نقش اراده در ایجاد باورها معتقدند که فقدان کنترل باوری تعمدی، با مکلّف بودن فاعل معرفتی به پذیرش یک باور و یا مسئول بودن وی در برابر باورهایش، سازگار است.

 وی در ادامه به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات برخی از صاحب‌نظران اشاره نمود و اظهار داشت: ریان معتقد است معیارهای آزادی در عمل و باور یکسان‌اند. یعنی اگر عملی آزادانه باشد، باور هم می‌تواند آزادانه شکل بگیرد. وی با انکار اصل کانتی بایستن مستلزم توانستن است، نشان می‏دهد که آنچه ما برای وظایف و بایدهای معرفتی و در نتیجه مسئول بودن در برابر باورها نیاز داریم، کنترل یا توان ارادی نیست، بلکه همه آنچه که ما برای کنترل بر باورها نیاز داریم، نوعی کنترل قصدی ضعیف است. در واقع ریان، مفهوم "قصد" را به حداقل کاهش می‌دهد و معتقد است حتی یک قصد ضعیف نیز برای آزاد بودن یک عمل کافی است. با این حال، این تفسیر حداقلی از قصد، فاقد توجیه کافی است. معنای کنترل باوری سازگارانه و کفایت آن در ارتباط با نگرش‌های باوری به طور شفاف توسط ریان تبیین نشده است. هلر با استفاده از مفهوم اراده بازتابی تلاش کرده است تا نقش شخصیت فرد در شکل‌گیری و حفظ باورها توضیح دهد. با این حال این مفهوم به اندازه کافی شفاف نیست.

 وی در پایان افزود: کنترل ارادی ما بر باورهایمان محدودتر از کنترل ارادی ما بر اعمالمان است. عوامل بسیاری مانند فرهنگ، جامعه، تجربیات شخصی و حتی ساختار مغز در شکل‌گیری باورها مؤثر است و همه این‌ها پیچیدگی مسئله آزادی باورها را دوچندان و سازگارباوری که ریان و هلر از آن دفاع می‌کنند، را با چالش جدی مواجه می‌کند.

 سپس دکتر عباس توان عضو هیئت‌علمی بخش حقوق و الهیات به عنوان ناقد اول و دکتر محیا رفیعی عضو هیئت‌علمی دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی به عنوان ناقد دوم کرسی علمی‌ترویجی با عنوان " ارزیابی و نقد دیدگاه سازگارباوری در نسبت اراده و باورها" را مورد ارزیابی قرار دادند.